Υπεύθυνα παιδιά – Πώς να αναπτύξω την υπευθυνότητα του παιδιού μου
Υπεύθυνα παιδιά: Αφήνω το παιδί μου να φροντίζει τον εαυτό του και να αναλαμβάνει τις ευθύνες του, ώστε να αναπτύξει υπευθυνότητα.
Γιατί χρειάζεται να μεγαλώνουμε υπεύθυνα παιδιά;
Πολλές φορές, δεν αφήνουμε το παιδί μας να φροντίσει τον εαυτό του, παρόλο που είναι ικανό να το κάνει. Αυτό συμβαίνει, είτε για να του δείξουμε την αγάπη μας, είτε γιατί θέλουμε να τα κάνουμε όλα πιο γρήγορα και εύκολα. Το παιδί μας, όμως, δεν αντιλαμβάνεται τον πραγματικό λόγο που δεν το αφήνουμε να φροντίσει τον εαυτό του. Θεωρεί ότι δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να τα καταφέρει. Αυτό πλήττει την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησής του με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επιπρόσθετα, μακροπρόθεσμα, η συμπεριφορά μας αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα το παιδί μας να εξελιχθεί σε έναν ενήλικα που δε θα έχει την υπευθυνότητα να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Αντίθετα, θα περιμένει από άλλους να τον φροντίσουν.
Αντιθέτως, αφήνοντας το παιδί μας να φροντίζει τον εαυτό του και να αναλαμβάνει τις ευθύνες του, θα επιτύχουμε να μεγαλώσουμε έναν ανεξάρτητο και υπεύθυνο άνθρωπο με αυτοπεποίθηση. Αυτό θα τον βοηθήσει να αναπτύξει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις και να αντιμετωπίσει οτιδήποτε στη ζωή του, σε οποιοδήποτε περιβάλλον κι αν βρεθεί, και, εν τέλει, να είναι ευτυχισμένος.
Ένα παιδί, που έχει μάθει να αναλαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του, θα αναλάβει με ευκολία και τις σχολικές του υποχρεώσεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να απολαμβάνει τη σχολική ζωή και να επιτυγχάνει καλές σχολικές επιδόσεις.
Πώς να αναπτύξω την υπευθυνότητα στο παιδί μου;
Για να μεγαλώσω υπεύθυνα παιδιά χρειάζεται να πράττω τα εξής:
- Καθώς το παιδί μου μεγαλώνει, το αφήνω να κάνει μόνο του ό,τι μπορεί να κάνει μόνο του, αρκεί πρώτα να του έχω διδάξει πως να το κάνει. Ακόμα, φροντίζω να έχει αρκετό χρόνο για να ολοκληρώσει την προσπάθειά του. Πιο συγκεκριμένα, το αφήνω να φροντίζει τον εαυτό του. Για παράδειγμα, το αφήνω να πηγαίνει την πάνα του στα σκουπίδια, να ντύνεται μόνο του, να τρώει μόνο του κ.λπ.. Σε μεγαλύτερη ηλικία, το αφήνω να πλένει τα δόντια του μόνο του, να κάνει μπάνιο μόνο του κ.λπ..
- Επιπλέον, το αφήνω να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Για παράδειγμα, το αφήνω να μαζεύει τα παιχνίδια του μόνο του. Στη σχολική ηλικία, το αφήνω να διαβάζει μόνο του, να φτιάχνει την τσάντα του μόνο του κ.λπ..
- Ακόμα, το εμπλέκω στις δουλειές του σπιτιού, όπως είναι το στρώσιμο του τραπεζιού. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, ανάλογα με τις δυνατότητες του παιδιού, του αναθέτω να κάνει κάποιες από τις δουλειές του σπιτιού.
- Αν το παιδί μου κάνει κάποια ζημιά, το αφήνω να μαζέψει μόνο του, αν μπορεί να το κάνει, του έχω μάθει πως και δεν είναι επικίνδυνο γι’ αυτό.
- Το ενθαρρύνω να προσπαθήσει, το επαινώ για την προσπάθειά του και το ευχαριστώ, όταν με βοηθάει.
Φροντίδα εαυτού ανά ηλικία
Στον παρακάτω πίνακα μπορώ να δω σε ποια ηλικία, περίπου, μπορεί ένα παιδί να αναλάβει κάποιες φροντίδες του εαυτού του. Αρκεί, βέβαια, πρώτα να του έχω μάθει πως να το κάνει και να του δείξω εμπιστοσύνη, μέχρι να τα καταφέρει.
| Ηλικία | Τι μπορεί να κάνει μόνο του |
| 6 – 12 μηνών | Πίνει νερό με ειδικό ποτηράκι |
| 1 – 2 ετών | Τρώει με το χέρι, φέρνει την πάνα του για να αλλάξει, πετάει την πάνα του στον σκουπιδοτενεκέ |
| 2 – 3 ετών | Τρώει με κουτάλι, πλένει τα χέρια του, βγάζει τα παπούτσια και τις κάλτσες του |
| 3 – 4 ετών | Πηγαίνει τουαλέτα, ξεντύνεται, βουρτσίζει τα δόντια του |
| 4 – 6 ετών | Επιλέγει τα ρούχα του, ντύνεται |
| 6 – 7 ετών | Ετοιμάζει απλά γεύματα (σάντουιτς, δημητριακά κ.α.), πακετάρει το κολατσιό του |
| 7 – 8 ετών | Ετοιμάζει την τσάντα του για το σχολείο |
| 8+ ετών | Κάνει μπάνιο |
Δουλειές σπιτιού ανά ηλικία
Στον παρακάτω πίνακα μπορώ να δω σε ποια ηλικία, περίπου, μπορεί ένα παιδί να αναλάβει κάποιες δουλειές σπιτιού. Αρκεί, βέβαια, πρώτα να του έχω μάθει πως να το κάνει και να του δείξω εμπιστοσύνη, μέχρι να τα καταφέρει.
| Ηλικία | Δουλειές σπιτιού |
| 2 – 4 ετών | Να μαζεύουν τα παιχνίδια τους, να επιστρέφουν βιβλία στο ράφι, να βάζουν τα άπλυτα στο καλάθι, να πετούν τα σκουπιδάκια τους στο καλάθι, να διπλώνουν πετσέτες κουζίνας, να βάζουν τροφή στο κατοικίδιο, να σκουπίζουν κάτι που έχυσαν, να βοηθούν στο στρώσιμο του κρεβατιού τους, να ξεσκονίζουν με ξεσκονόπανο, να βοηθούν στο στρώσιμο του τραπεζιού |
| 4 – 6 ετών | Να ξεσκονίζουν μία επιφάνεια, να σκουπίζουν με ξερή σκούπα, να στρώνουν και να μαζεύουν το τραπέζι, να στρώνουν το κρεβάτι τους, να ποτίζουν τα φυτά, να τακτοποιούν τα πλυμένα μαχαιροπίρουνα, να πετούν τα σκουπίδια στην ανακύκλωση |
| 6 – 8 ετών | Να διπλώνουν τα πλυμένα ρούχα, να σκουπίζουν με την ηλεκτρική σκούπα, να βοηθούν στο άδειασμα του πλυντηρίου πιάτων, να αλλάζουν ρολό υγείας, να βάζουν τα σιδερωμένα ρούχα στην ντουλάπα, να ξεφλουδίζουν καρότα ή πατάτες με το εργαλείο ξεφλουδίσματος, να απλώνουν τα ρούχα |
| 8 – 10 ετών | Να βάζουν τα άπλυτα πιάτα στο πλυντήριο, να καθαρίζουν το μπαλκόνι/κήπο από τα ξερά φύλλα που έπεσαν, να βάζουν τα ψώνια του super market στη θέση τους, να πετούν τα σκουπίδια, να ράβουν κουμπιά, να βγάζουν έξω τα σκουπίδια στους κάδους, να πηγαίνουν βόλτα τον σκύλο, να καθαρίζουν τον πάγκο της κουζίνας |
| 10 – 12 ετών | Να σφουγγαρίζουν, να φτιάχνουν ένα απλό γεύμα (με επίβλεψη), να ξεστρώνουν τα άπλυτα σεντόνια και να βάζουν καθαρά, να πλύνουν και να καθαρίζουν το αυτοκίνητο, να ψωνίζουν με λίστα |
| 12+ ετών | Να βάζουν το πλυντήριο ρούχων, να φτιάχνουν μόνα τους ένα γεύμα, να σιδερώνουν τα ρούχα, να καθαρίζουν τα τζάμια, να βάζουν το πλυντήριο πιάτων, να καθαρίζουν το ψυγείο, να καθαρίζουν το μπάνιο |
Τι να μην κάνω;
- Δεν ακυρώνω την προσπάθεια του παιδιού, ακόμα κι αν δεν είναι σωστή. Αντιθέτως, το επαινώ για την προσπάθειά του και το ευχαριστώ για τη βοήθειά του. Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να του πω με όμορφο τρόπο τι μπορεί να κάνει την επόμενη φορά για να έχει καλύτερο αποτέλεσμα.
Μαγικό κλειδί – Υπεύθυνα παιδιά
Το μαγικό κλειδί – Υπεύθυνα παιδιά, που θα με βοηθήσει να μάθω στο παιδί μου να αναλαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του, ώστε να αναπτύξει υπευθυνότητα, είναι:
Πήγαινε να… (μαζέψεις τα παιχνίδια σου) τώρα, για να… (μπορείς να παίξεις μετά, πάμε στην παιδική χαρά, πάμε βόλτα κ.λπ..).
Να δω ακόμα:
Δραστηριότητες καθημερινής ζωής για παιδιά
Επόμενο βήμα: Ποιοτικός χρόνος